Długowieczność w systemach emerytalnych
(więcej informacji - System Informacji Naukowej PP)
Monografia wpisuje się w obszar ekonomii emerytalnej; wykorzystuje się w niej zarówno dorobek ekonomii głównego nurtu, jak i ekonomii behawioralnej. Jednak w odróżnieniu od większości publikacji z tego zakresu w tej pracy są uwzględniane przede wszystkim kwestie konsumowania dodatkowych oszczędności emerytalnych, a nie tylko ich gromadzenia. Monografia w takim ujęciu powinna być obowiązkową lekturą dla ekspertów z różnych dziedzin, w tym nie tylko ekonomistów i prawników, lecz także socjologów, politologów, historyków gospodarczych, a nawet filozofów czy lekarzy. Wskazane byłoby też wykorzystywanie jej w dydaktyce, w nauczaniu przedmiotów z zakresu nauk społecznych, a zwłaszcza ekonomii emerytalnej.
prof. dr hab. Elżbieta Mączyńska
Odnosząc się do tez postawionych w pracy, należy zdecydowanie zgodzić się z autorem, że ryzyko długowieczności jest słabo przeanalizowane w literaturze naukowej (poza aktuarialną), zwłaszcza w obszarze wyborów dokonywanych przez osoby indywidualne i stymulacji zachowań zmierzających do ograniczenia tego rodzaju ryzyka. Wynika to z samej jego złożoności i problemów z zarządzaniem nim, także przez wyspecjalizowane w tym zakresie instytucje finansowe. Monografia porusza ważną i aktualną tematykę oraz zawiera oryginalne wyniki badań naukowych Autora. Jest przy tym pozycją bardzo potrzebną, adresowaną do kreatorów i realizatorów polityki społecznej oraz reformatorów systemów emerytalnych, a także do pracowników naukowych zgłębiających problematykę funkcjonowania systemu emerytalnego oraz badających decyzje emerytalne osób indywidualnych. Będzie również niezwykle ciekawa dla studentów i szeroko rozumianych uczestników systemu emerytalnego.
dr hab. Joanna Rutecka-Góra, prof. SGH
ISBN 978-83-7775-734-5
eISBN 978-83-7775-775-8
DOI 10.21008/b.978-83-7775-775-8
SPIS TREŚCI
Przedmowa 5
Słownik wybranych terminów z zakresu ekonomii emerytalnej 7
Wprowadzenie 11
Rozdział 1. Istota i zakres pojęciowy ryzyka długowieczności
1.1. Definicje i klasyfikacja ryzyka 35
1.2. Fazy starości i rodzaje ryzyka w systemach emerytalnych 41
1.3. Istota i rodzaje ryzyka długowieczności 48
1.4. Dwufazowy model ryzyka starości T. Szumlicza 52
1.5. Ryzyko długowieczności a inne rodzaje ryzyka 56
1.6. Ryzyko długowieczności jako element ryzyka emerytalnego 58
Rozdział 2. Wpływ ryzyka długowieczności na systemy zabezpieczenia emerytalnego
2.1. Ewolucja systemów emerytalnych 62
2.2. Wpływ na prywatne instytucje finansowe 74
Rozdział 3. Uwarunkowania ryzyka długowieczności
3.1. Socjoekonomiczne uwarunkowania 79
3.2. Czynniki zdrowotne, środowiskowe i behawioralne 84
3.3. Demograficzne starzenie się populacji 89
3.4. Modelowanie śmiertelności 112
Rozdział 4. Decyzje emerytalne w ujęciu ekonomii neoklasycznej
4.1. Proces decyzyjny 118
4.2. Klasyfikacja decyzji emerytalnych 126
4.3. Neoklasyczne teorie cyklu życia 136
4.4. Oszczędności gospodarstw domowych w Polsce 154
4.5. Wybór formy wypłat w UE 157
Rozdział 5. Decyzje emerytalne w ujęciu ekonomii behawioralnej
5.1. Odstępstwa od racjonalności 162
5.2. Główne założenia ekonomii behawioralnej 164
5.3. Teoria perspektywy 167
5.4. Heurystyki i błędy poznawcze w fazie akumulacji 171
5.5. Inklinacje behawioralne przy przejściu na emeryturę 198
5.6. Inklinacje w fazie dekumulacji kapitału 203
Rozdział 6. Tradycyjne i behawioralne bodźce w systemach emerytalnych
6.1. Stymulowanie oszczędności 207
6.2. Behawioralne bodźce (nudges) 210
6.3. Krytyka bodźców behawioralnych 220
Rozdział 7. Interwencje behawioralne w systemach emerytalnych
7.1. Automatyczny zapis w Wielkiej Brytanii 225
7.2. Program „KiwiSaver” w Nowej Zelandii 231
7.3. Porażka automatycznego zapisu w Turcji 234
7.4. Autozapis we Włoszech 236
7.5. Programy w USA 241
7.6. Behawioralna ekonomia w Polsce 246
7.7. Porównanie bodźców behawioralnych 255
Rozdział 8. Produkty annuitetowe i zarządzanie ryzykiem długowieczności
8.1. Charakterystyka produktów annuitetowych 259
8.2. Renty życiowe dożywotnie 266
8.3. Zagadka annuitetowa 269
8.4. Ubezpieczenia rentowe 276
8.5. Koszty produktów annuitetowych 279
8.6. Opodatkowanie 288
8.7. Produkty equity release 290
8.8. Doradztwo emerytalne 292
8.9. Adekwatność dochodowa i mechanizmy dostosowawcze 296
8.10. Regulacje i gwarancje 301
Rozdział 9. Proponowany model zarządzania ryzykiem długowieczności
9.1. Cel modelu 306
9.2. Założenia modelu 308
9.3. Produkty finansowe 313
9.4. Bodźce fiskalne i behawioralne 316
9.5. Aspekty instytucjonalne i regulacyjne 319
Rozdział 10. Implementacja modelu w Polsce
10.1. Badania empiryczne 321
10.2. Obecny system emerytalny w Polsce 327
Zakończenie 345
Bibliografia 347
Indeks rzeczowy 385
Spis rysunków 390
Spis tabel 394